"Başucu kitabınız hangisidir?"
Başucu kitabı. Böyle bir tabir var. Hayatımıza da genelde röportajlarda ünlülere yukarıdaki sorunun sorulmasıyla girmiştir. Onlar da çoğu zaman "iç dünyamı zenginleştiren felsefi kitaplar" gibi klasik bir cevap verirler. Başucu kitabı nedir, tam olarak neyi kastederken kullanılır, bilmiyorum, bilen varsa yoruma gelsin. Yani komodinimizde, yatağımızın başucunda süs olarak duran kitap mı kastedilir bu sözle, şu sıralar ne okuduğumuz mu, yoksa açıp açıp tekrar okuduğumuz kitap mı? Ben başucu kitabı derken hep sonuncusunu anlarım. Yani, kütüphanemizde dururken elimize alıp tekrar tekrar okuduğumuz, okumalara doyamadığımız, her sefer aynı edebi hazla okuduğumuz kitaptır başucu kitabı.
Ben sizlere bu yazımda çocukluğumdan bu yana okuyup çok sevdiğim kendi başucu kitaplarımı tanıtmaya çalışacağım. Elbette başımın ucunda durmuyorlar, kütüphanemdeki raflarında titizlikle saklıyorum onları. Sayfaları matbaadan daha yeni çıkmış gibi tertemiz, yepyeni hala.
İşte karşınızda, çocukluğumdan bu yana severek okuduğum, hala zaman zaman elime alıp sayfalarında kaybolduğum başucu kitaplarım. İçlerinde realist kurgular da var, fantastik kurgular da, bilim kurgular da... En az biri mutlaka size de hitap edecek.
1 - Uç Diyar Maceraları, Paul Stewart & Chris Riddell
Bu üç kitap, Uç Diyar Maceraları'nın ilk üç kitabı. Şu an öğreniyorum ki aslında bir sürü kitabı olan bir seriymiş bu, ama Türkçeye yalnızca ilk üçü çevrilmiş: Derin Orman'ın Ötesinde, Fırtına Avcısı, Sanktapraks'ta Bir Gece Yarısı. Ben de üçünü peş peşe okumuştum zaten. Kitap fantastik bir kitap. Onlarca fantastik yaratık, canavar ve mekan var (uçup gitmesin diye zincirle yeryüzüne bağlanmış olan Sanktapraks benim favori mekanım). Hayal gücünüzün sınırlarını zorlayacak bir seri. Çocukken nasıl da heyecanla okuduğumu hala hatırlıyorum. Biz orman trolü Twig'in peşinden harika bir maceraya atılıyoruz. Goblinler, kana susamış canavarlar, et yiyen ağaçlar... Kitapta nefis çizim ve illüstrasyonlar var. Kitabı güzel yapan da bu çizimler aslında. Chris Riddell'i tebrik etmek gerek (Kendisinin Ottoline ve Sarı Kedi kitabı da var bende.). Serinin web sitesinde, Uç Diyar'ın hareketli haritası için şuraya tıklayın. Bu serinin film olması ne kadar da isterim! Sırf popüler oldu diye saçma sapan bir sürü kitabın filmi çekiliyor. Bu seriyi keşfetmekte Hollywood çok ama çok geç kaldı. Siz okumakta sakın geç kalmayın.
2 - Talihsiz Serüvenler Dizisi, Lemony Snicket
Talihsiz Serüvenler Dizisi, şimdi yirmi yaşlarında olan neslin, yani benim çocukluğumun başucu kitapları... Ben on üç kitaplık bu seriye dokuzuncu kitap olan Karnaval Ucubeleri'ni okuyarak başladım (o nedenle onun fotoğrafını koydum). Tabii o zamanlar elimdeki kitabın bir serinin ilk kitabı olduğunu bilmiyordum. Çünkü her kitabın kendi içinde bütünlüğü var ve konuya hemen vakıf oluyorsunuz. Dokuzuncu kitaptan sonra son kitap olan ve adı da Son olan on üçüncü kitaba dek peş peşe okudum. Sonra başa dönüp okumadığım kitapları okudum. Violet, Klaus ve Sunny Baudelaire'ın öyküsünü anlatıyor yazar Lemony Snicket bize. Bu üç kardeş, anne babaları gizemli korkunç bir yangında can verince koca Baudelaire servetleriyle öksüz kalıyorlar ve hiç tanımadıkları akrabaları Kont Olaf'ın yanına yerleştiriyorlar. On üç uğursuz sayı olarak bilindiği ve seride de kardeşlerin başına hep uğursuz olaylar geldiği için seri on üç kitaptan ve her kitap da on üç bölümden oluşuyor. Kötü Günler Başlarken, Sürüngen Odası, Uçuruma Bakan Pencere, Bitik Orman, Katı Kurallar Okulu, Alacakaranlık Bulvarı, Karga Laneti, Dehşet Hastanesi, Karnaval Ucubeleri, Kaygan Yamaç, Mantar Mahşeri, Evvelki Tehlike ve Son, serinin kitapları. Bu seri O KADAR AMA O KADAR GÜZEL Kİ, okumayan çok şey kaybeder, ben hala elime alıp okurum bu kitapları! İşin güzeli, kitaplarda hiçbir fantastik öge yok, ama olaylar öyle trajikomik ve imkansız gibi görünüyor, olayların gerçekte yaşanma ihtimali öyle %1 ki, kitaba bağlanmadan edemiyorsunuz. Yer yer kara mizah da içeriyor. Bu seri benim favori serim. Hiç fantastik unsur içermediği halde, Harry Potter'a rakip olarak gösterilen tek seri. Okumayan gerçekten çok şey kaybeder! 2004 yılında ilk üç kitabın sinema filmi yapıldı, önümüzdeki sezon büyük prodüksiyonlu bir televizyon dizisi de bizlerle buluşacak, heeeey, heyecanla bekliyorum! Bu arada, Uç Diyar Maceraları gibi, Talihsiz Serüvenler Dizisi de bol çizim ve illustrasyondan oluşuyor. Lemony Snicket'in kendi sitesi için buraya bakın.
3 - Ulysses Moore Serisi, Pierdomenico Baccalario
Çocukluğumun en güzel serileri... Talihsiz Serüvenler ve Ulysses Moore. Nasıl da heyecanla okudum Moore'u! Bu kitapların baskıları da çok hoş. Sert kapak ve dışında incecik karton kılıf. Zaman Kapısı serinin ilk kitabı. Zaman Kapısı, Unutulmuş Eski Haritalar Dükkanı, Aynalar Evi, Maskeler Adası, Taşların Muhafızları ve İlk Anahtar serinin ilk altı kitabı. Aslında serinin altıncı kitapta bitmesi bekleniyordu, ancak yıllar sonra devam kitapları geldi. Bu devam kitapları, öyküyü farklı bir açıdan anlatmakta. Saklı Şehir, Yıldırımların Efendisi, Gölgeler Labirenti, Buzlar Ülkesi... Bunları da aldım, nasıl almam, ama tabii ilk altı kitap kadar heyecanla okumadım. Bu seride de çizimler, illustrasyonlar, mektuplar, posta pulları mevcut.
4 - Ölümsüz Aile, Natalie Babbitt
Natalie Babbitt, ülkesinde (ve aslında dünya çapında da) çok tanınan bir çocuk kitapları yazarı. Şimdilerde bir kez daha gündemde olan Küçük Prens tarzında bir sürü kitabı var. Ölümsüz Aile de tüm dünyada gelmiş geçmiş en önemli çocuk kitaplarından biri olarak gösteriliyor. 1975 tarihinde yazılmış ve bunu ben de şimdi araştırınca öğreniyorum ki, meğer 1981 ve 2002 olmak üzere iki kez de filme çekilmiş. Çok klişe bir konuyu, ölümsüzlüğü, bambaşka bir açıdan ele almış yazar. Issız bir ormanın ortasında, içene ölümsüzlük veren bir pınar var. Tuck ailesi, bu pınarın suyundan içerek ölümsüz olmuşlar ama ölümsüzlükten hiç de memnun değiller. Bir gün pınarın başına bir kız geliyor ve Tuck ailesi ona ölümsüzlüğün aslında hiç de güzel olmadığını anlatmaya çalışıyor. Kitabın konusu bu. Tatlı, sevimli ve hoş bir kitap.
5 - Nehrin Oğlu, Tim Bowler
Okurken çok etkilendiğim kitaplardan biri! Kitapta, büyükbaba ölmeden önce son resmi Nehrin Oğlu'nu tamamlamak istiyor. Ama büyükbabanın hastaneye yatması gerek. Torunu Jess de dahil olmak üzere herkes onu hastaneye yatması için ikna etmeye çalışıyor, ama büyükbaba kararlı ve inatçı. Sonunda Jess de onun resmi tamamlamasına yardım ediyor, çünkü Jess, bir gün Nehrin Oğlu'nu görüyor. Çok naif, duygusal, düşsel bir kitap bu. Kitabın sonlarına doğru gözyaşlarınızı tutamayabilirsiniz. Bu kitabı mutlaka ama mutlaka okuyun. Keşke Tim Bowler'in daha pek çok kitabı Türkçeye çevrilse...
6 - Yaptığı En Kötü Şey, Alice Kuipers
Bu kitabı aldığım zamana ilişkin hatırladığım yegane şey, kitabın çok hoş bir kokusunun olduğu. Yok yok, sakın Yaptığı En Kötü Şey'in piyasadaki şimdilerde iyice moda olan ticari kokulu kitaplardan olduğunu sanmayın, bahsettiğim koku baya kağıttan geliyordu, kağıdın kendi kokusuydu yani. Ya da ben kitabı öyle çok sevmiştim ki, tamamen kafamda uydurduğum bir kokuydu bu, bilmiyorum. Çeviride orijinal isim birebir korunmuş: The Worst Thing She Ever Did. Bu kitap Sofie'nin günlüğü aslında. On altı yaşındaki Sofie çok kötü ne yapmış olabilir ki diye düşünüyorsunuz. Bunu da kitabın sonuna kadar öğrenemiyorsunuz. Bu kitap, psikologunun önerisiyle Sofie'nin yazmaya başladığı bir günlük aslında. Sofie stresini, sıkıntısını, günlük yaşamını, aşk ve arkadaşlık ilişkileriyle ilgili problemlerini bu günlüğe döküyor. Kitabın sonunda onu böylesine yıpratan şeyin ne olduğunu öğreniyorsunuz. Yaptığı En Kötü Şey kesinlikle şimdiye dek okuduğum en naif ve hüzünlü kitap. Onu böylesine unutulmaz kılan da bu samimi dili zaten. Alice Kuipers'in diğer kitapları da Türkçeye çevrilse ne güzel olur...
7 - Denizkızı Emily'nin Sırrı, Liz Kessler
Bu kitap benim 5. sınıftayken Can Yayınları'nın düzenlediği Türkiye çapındaki masal yarışmasında kazandığım ödülümdü. Yani ödül olarak kitap seçecektik ve ben de o zamanlar işte bu Denizkızı Emily'nin Sırrı'nı seçmiştim. İşte bu yüzden anlamlı bir kitap benim için... Konusuna gelecek olursak, Emily, annesiyle birlikte bir teknede yaşıyor ama annesi onun denize girmesine hiç izin vermiyor. Emily bir gün gizlice havuza giriyor ve vücudundaki değişimi fark ediyor. Emily aslında bir denizkızı olduğunu anlıyor! Bu da aslında bir serinin ilk kitabıymış, ama ben sadece bunu okumuştum. Serinin orijinal baskısının kapağı bu, sonradan değiştirdiler.
8 - Yürüyen Kentler, Philip Reeve
Yürüyen Kentler için rahatlıkla okuduğum en iyi bilim kurgulardan biriydi diyebilirim. Uzak gelecekte, büyük bir savaşın ardından kentlerin tekerlekler üstünde "yürüyerek" birbirlerinden kaçmak zorunda olduklarını hayal edin... Ya da hiç uğraşmayın, Philip Reeve bu konunun serisini yazmış. İçine aşkı da katmayı ihmal etmemiş. Serinin ilk kitabının orijinal kapağı bu. Bence en iyisi de bu.
9 - Kağıt Kız, Guillaume Musso
Sonuyla şaşırtan, sımsıcak bir aşk hikayesi... Guillaume Musso hikaye anlatmayı çok iyi biliyor. Ama hep aşk üzerine yazıyor, biraz farklı sularda da kendini denemeli diye düşünüyorum. Diğer kitapları da Türkçe'de, fakat dediğim sebepten ötürü okuyasım gelmiyor.
10 - Mürekkep Yürek, Cornelia Funke
Bir gün Meggie, babası Mo'nun yeteneğini keşfediyor: Mo'nun sesli okuduğu kitapların kahramanları, gerçek oluyor. Ama onlar geldiğinde, buna karşılık olarak, gerçek dünyadan bazı insanlar da romanın içine gidiyor! Tabii onların bu yeteneğini kötü emelleri için kullanmak isteyen kötüler de var kitapta, hiçbir zaman eksik kalırlar mı? Cornelia Funke, 2009 yılında filme de çekilen Mürekkep Yürek'te büyüleyici bir yolculuğa çıkarıyor bizleri. Bu kitap aslında Mürekkep Dünya serisinin ilk kitabı. Ben diğerlerini okumadım.
11 - Ucubeler Sirki, Darren Shan
Şimdinin popüler kitabı Bayan Peregrine'in Tuhaf Çocukları'ndan önce, aslında Darren Shan çok benzer bir konuyu, tuhaf çocuklar değil de ucubeler üzerinden yazdı. Gerçekten ürpertici, yer yer midenizi hoplatan bir kitap Ucubeler Sirki. Oldukça gerçekçi duruyor ve bu da sizi rahatsız edebiliyor. Bu aslında bir seri ama ben yalnızca ilk iki kitabını okumuştum.
12 - Saftirik Greg'in Günlüğü, Jeff Kinney
Tüm dünyada milyonlarca çocuğu kahkahalarla güldüren bu serinin bu başarı aslında hiç de haksız değil! Ben de çocukken neşeyle okumuş ve gülmüştüm. İçindeki karikatürlerle kolayca okunuyor ve eğer okumayı sevmeyen bir çocuk varsa, bu kitapla işe başlayabilir.
13 - Zagor ve Çiko'nun tüm eserleri, Sergio Bonelli & Gallieno Ferri
Tamam, kitap değil, çizgi roman ama Zagor ve Çiko'yu başucumdaki kitaplar listesine nasıl almayabilirim ki? Çocukluğumda ve ilk gençliğimde onların maceralarını okudum. İddialıyım, çoğu sayısını okudum ve benim tam bir çizgi roman kurdu olmamı sağlayan da yine Zagor ve Çiko. Çiko'nun kendine has özel bölümleriyse kahkaha sebebim. Müthiş çizimleri ve senaryosuyla, her macerası film tadında.
14 - Millennium Üçlemesi, Stieg Larsson
Bu seri okuduğum EN İYİ SERİ. Muhteşem, muazzam, şaşırtıcı, sürprizlerle dolu. Okumadıysanız mutlak okuyun. Ejderha Dövmeli Kız bir başyapıttır. Modern yüzyılın başyapıtıdır. Ateşle Oynayan Kız ve Arı Kovanına Çomak Sokan Kız da en az onun kadar iyidir ama Ejderha Dövmeli Kız'ın yeri çok başkadır. Stieg Larsson bize harika bir üçleme bırakarak hayata veda etmiştir. Sonradan David Lagercrantz'ın yazdığı Örümcek Ağındaki Kız ise tam bir hayal kırıklığıdır. Ama orijinal seri Larsson'un üç kitabı olduğu için, Millennium efsanesi, Lisbeth Salander ve Mikael Blomkvist anılarımızda hep yaşayacak... Bu üçlemeyi okumayan kalmamalı. Mutlaka ama mutlaka ama mutlaka okuyun.
15 - Bozbalık Serisi, Mert Ofluoğlu
Ve tabii ki... kendi kitabım! İlk bakışta huzurlu, sakin, doğa harikası gibi görünen bir köy... Görünüşe aldanmayın. Bozbalık Serisi'nin ilk kitabı olan Ters Düz, yazar Ece Duman'ın hayatının bir anda ters düz olmasını anlatıyor. Ece, İstanbul'da her şeyin yolunda gittiği hayatını sürdürürken, çocukluğunun geçtiği kurgu ürünü Bozbalık Köyü'nde babasının kaybolduğunu ve geride dört üvey kardeşi olduğunu öğreniyor. Bunun üstüne kendini Bozbalık'ta buluyor. Bir yandan köydeki yeni yaşamına uyum sağlamaya, bir yandan kardeşlerine ablalık yapmaya, öte yandan kitabını tamamlamaya çalışıyor. Aşk, sır, entrika ve gizem Bozbalık Köyü'nde! Serinin ikinci kitabının yazım aşamasında olduğunu da hemen belirtelim.
Kitaplar listelemekle bitmez elbette... İlk 15 kitap olarak bunları gösterdim... Bir gün bu yazı dizisine 16'dan devam edebilirim... Ve bunlar popüler olanlar... Klasik kitaplara hiç girmedim, yoksa ohooo...
Sanırım içinde çizim, illüstrasyon, fotoğraf, mektup, posta pulu vb. gibi şeyler olan kitapları daha çok seviyorum (hoş, geçen gün aldığım Bayan Peregrine'in Tuhaf Çocukları bu anlamda beni hayal kırıklığına uğrattı ama o konuya hiç girmiyorum).
Bu ay boyunca sizlere bir sürü kitap/kitaplık-masa-oda-ayraç-obje post'u yapacağım, özellikle kitap kurtları blog'umu ve daha anlık paylaşımlar için Instagram'ımı takibi bırakmasın!
Sevgiler!
